1․ Դո՛ւրս գրիր և բառակազմական վերլուծության ենթարկի՛ր բարդ բառերը։

Օրինակ՝ խնդումերես-խնդում+երես

կեսօր-կես+օր, տանուտեր- տան+ու+տեր, սրտապատառ- սիրտ-ա-պատառ, նեղսրտել-նեղ+սիրտ+էլ

2․ Բացատրի՛ր տեքստում ընգծված արտահայտությունները։

հետևը զգաց-հետևից ընկաց

կեսօրը կոտրվեց- կեսօրն անցավ

ճերմակին էր տալիս- երևում էր

պահ տվավ- պահել

աչք պահել- ուշադիր լինել

միտք էր անում-մտածել

3․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող բառեր։

Կտրիճ աքլոր, խեղճ մարդ, վաղեցած մարդիկ:

4. Յուրաքանչյուր բառի դիմաց նրան տրվող հարցը գրի՛ր։

Օրինակ՝ վազել-ի՞նչ անել

Ահմեդը-Ով՞

գնում էր-Ինչ՞ էր անում

ուղտ-ինչ

քաղաք-ինչ

սաստիկ-ինչպիսի

աքլոր-ինչ

կտրիճ-ինչպիսի

մայրը-ով

վազել-ինչ անել

գյուղ-ինչ

լցնել-ինչ անել

երևալ-ինչ անել

5. Տեքստում գտի՛ր հետևյալ բառերի հոմանիշները և գրի՛ր բառերի դիմաց։

բարկացած, ջղայնացած-զայրածաց

հյուսած թոկ՝ պարան, ուղտի սանձափոկ-պարուսան

հով-զով

շվաք-ստվեր

քաջ-կտրիճ

որոնել, ման գալ- փնտրել

դժգոհել, տրտնջալ-բողոքել

ուժգին-սաստիկ

արթնանալ-զարթնել

6. Տեքստից դո՛ւրդ գրիր դարձվածքները և բացատրի՛ր։

հետևը ձգաց

կեսօրը կոտրվել

ճերմակին տալ

7. Դո՛ւրս գրիր երկուական պատմողական և հարցական նախադասություն։

Պատմողական-Ահմեդը հինգ ուղտ հետևը ձգած գնում էր քաղաք:
Արևը սաստիկ այրում էր, ծարավը մարդու շրթունքը պատառ-պատառ էր անում

Հարցական- Նանի, աքլորդ գտա՞ր,- հարցրեց Ահմեդը:
-Չէ՛, որդի, չէ՛:

8.Բացատրի՛ր հետևյալ միտքը․

«Որդիս, մի՛ տխրիր, ուղտդ կորած չէ. միայն այս աշխարհիս բանն այսպես է, որ առաջ ուրիշի կորուստը պիտի փնտրես, որ ուրիշն էլ քո կորուստը փնտրի. Մի՛ մեղադրիր մարդկանց, ամեն մեկի համար իր աքլորն ու ասեղը քո ուղտի չափ է»:

Պետք է օգնել ուրիշներին, որպեսզի նրանք էլ քեզ օգնեն:

9․ Երեք նախադասությամբ բնութագրի՛ր Ահմեդին։

Ահմեդը սիրում էր իր ուղտերին: Նա չէր հասկանում, որ պետք է օգնել ուրիշներին: Նա ուրախ տղա է:

10․ Առակը պատմի՛ր հերոսներից մեկի անունից։

100. Տրված բառերից տեղ ցույց տվող ածանցավոր բառեր կազմի՛ր: Գրի՛ր գործածված մասնիկները (ածանցները): Կազմածդ ո՞ր բառերն են մեծատառով սկսվում:

Օրինակ՝ հույն – Հունաստան:

Հիվանդ-հիվանդոտ

ծաղիկ-ծաղկաման

մուկ-արջամուկ

հայ-Հայաստան

նիստ-ուղղանկյունանիստ

այբուբեն-այբենարան

դաս-դասարան

դպիր-դպրություն

դարբին-դարբնոց

հյուր-հյուրընկալ

զոր(ք)-զորավար

ռուս-Ռուսաստան

գործ-գործարան

բրուտ-բրուտանոց

կույս-կուսան 

ուզբեկ-Ուզբեկստան

հնդիկ-Հնդկաստան

թուփ-ծաղկաթուփ

ծիրանի-ծիրանենի

102. Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակիչ իմաստն արտահայտեն:

Օրինակ՝ լեռն – լեռնցի:

Երևան-երևվանցի

քաղաք-քաղաքացի

Վան-վանցի

Մուշ-մուշցի

Աշտարակ-աշտարակցի

Արտաշատ-արտաշատցի

Դվին-դվինցի

Կարս-կարսացի

Գյումրի-գյուրեցի

Լոռի-լոռցի

Ամերիկա-ամերիկացի

Նյու-Յորք-նյու-յորքացի

Լոնդոն-լոնդոնցի

սար-սարցի

գյուղ-գյուղացի

103. Տրված բառազույգերի արմատները տեղափոխելով՝ բաղադրյալ նոր բառեր ստացի´ր:

Օրինակ՝ բարեժպիտ, մանկամիտ – բարեմիտ, մանկաժպիտ:

ա) Ջրահարս, ծովանկար, –  ջրանկար, ծովահարս բ) ժանգապատ, արծաթագույն, -արծաթապատ, ժանգագույն

գ) հողմածին, ջրաղաց, –  հողմաղած, ջրածին դ) զորագունդ, երկրամաս – զորամաս, երկրագունդ:

104. Տրված բառերր բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ի՞նչ մասնիկով են կապվում: 

Օրինակ՝ Գրատախտակ – գր(գիր) + ա + տախտակ:

Ձեռագիր-ձեռք + ա + գիր 

գեղանկար-գեղեցիկ+ ա + նկար

շրջագգեստ-շուրջ + ա + զգեստ 

սիրահոժար-սեր + ա + հոժար 

դեղնակտուց-դեղին + ա + կտուց

հոդակապ- ա

105. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի´ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Հրաշամանուկ, հողագունդ, առևտուր, մեծահոգի, փրկագին: բ) Ջրկիր, սեղանատամ, նախօրոք, դասաժամ, ձեռնտու:

Դասարանական առաջադրանքներ
1․ Գտե՛ք 12 և 16 թվերի այն բոլոր ընդհանուր բազմապատիկները,
որոնք փոքր են 150-ից։

12-12, 24, 36
16-16, 32, 48

2․ Գտե՛ք 14 և 16 թվերի այն բոլոր ընդհանուր բազմապատիկները,
որոնք փոքր են 130-ից։

14-14, 30, 44

16-16, 32, 48
3. Գտե՛ք տրված թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը:

18 և 32-18,32=32,18=576

24 և 6-24,6=6,24=144

75 և 15-75,15=15,75=1125

16 և 36-16,36=36,16=576

27 և 12-27,12=12,27=324

36 և 64-36,6=64,36=2304

4․ Գտե՛ք այն երկու թվերը, որոնց ամենափոքր ընհանուր
բազմապատիկը նրանց արտադրյալն է․
4, 7, 14
33, 11, 9
12, 15, 25
5․Առնվազն քանի՞ մետր պաստառ պիտի լինի մեկ գլանափաթեթում,
որպեսզի հնարավոր լինի այն առանց մնացորդի օգտագործել և՛ 3մ, և՛
4մ բարձրությամբ պատեր պաստառապատելու համար։

Առնվազն 12 մետր է։
6․ Ունենք 8սմ2մմ և 5սմ 1մմ կողմերով ուղղանկյուն և 6սմ7մմ կողմով
քառակուսի։ Ուղղանկյա՞ն պարագիծն է ավելի մեծ, թե՞
քառակուսունը։

1) 2x(82+51)=266մմ(ուղղզանկյան պարագիծը)
2) 4×67=268մմ(քառակուսու պարագիծ)

                  Պատ․՝ Քառակուսու պարագիծը մեծ է ուղղանկյան

Տնային առաջադրանքներ

1․ Գտնել 30 և 50 թվերի այն բոլոր ընդհանուր բազմապատիկները, որոնք փոքր են 500-ից։ 

Պատասխան՝ 150, 300, 450:

2․ Գտնել 23 և 17 թվերի այն բոլոր ընդհանուր բազմապատիկները, որոնք փոքր են 170-ից։ 

Պատասխան՝ 23 և 17 թվերը չունեն ընդհանուր բազմապատիկներ, որոնք փոքր կլինեն 170-ից։

3․ Գտնել տրված թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։ 

70 և 90 = [70, 90] = [90, 70] = 630

132 և 77 = [132, 77], [77, 132] = 924

45 և 81 = [45, 81], [81, 45] = 405

200 և 125 = [200, 125], [200, 125] = 1000

65 և 39 = [65, 39], [39, 65] = 195

1 և 100 = [1, 100], [100, 1] = 100

4․ Գտնել այն երկու թվերը, որոնց ամենափոքր ընհանուր բազմապատիկը նրանց արտադրյալն է․ 

17, 10, 34 — 17, 34

12, 26, 55 — 55, 26

20, 39, 42 — 20, 39

5․ Լոգասենյակի պատը, որն ունի քառակուսու ձև, երեսպատված է ուղղանկյունաձև հախճասալիկներով, որոնցից ամեն մեկի երկարությունը 30սմ է, իսկ լայնությունը՝ 27սմ։ Ամենաքիչը ի՞նչ երկարություն կարող է ունենալ լոգասենյակի պատը։ 

1) 27 × 30 = 810 (սմ)

2) 810 : 3 = 270 (սմ)

Պատասխան` 270 սմ։

6․ Երկուլիտրանոց և երեքլիտրանոց անոթներով տեղափոխում են 80լ արևածաղկի ձեթ։ Երկուլիտրանոց անոթները նույնքան են, որքան երեքլիտրանոցները։ Ընդամենը քանի՞ անոթ է օգտագործված։

1) 2 + 3 = 5 (լիտր)

2) 80 : 5 = 16 (երկուլիտրանոցների անոթների քանակը)

3) 16 x 2 = 32 (երեքլիտրանոցների անոթների քանակը)

Պատասան` 32 անոթ։