8/9 և 2/18

32/100 և 99/1000

18/63 և 7/9 

1/12 և 4/5

5/8 և 3/4

9\10 և 2\20

1\10 և 2\30

3/6 և 1\3

7\8 և 3\4

8\10 և 2\8

9\12 և 1\24

1\7 և 5\7

2\5 և 3\6

2\10 և 6\9

3\7 և 2\8

1\9 և 7\9

2\4 և 4\8

4\9 և 8\10

9\10 և 6\3

4\5 և 8\9

Օրինակ՝

 և  կոտորակները բերենք ընդհանուր հայտարարի։

Դրա համար գտնենք [4,6]=12

 Այդ կոտորակների ամենափոքր  ընդհանուր հայտարարը

 12-ն   է.

12։4=3

12։6=2

 և 

Առաջադրանքներ

• Կոտորակները  բերեք ընդհանուր հայտարարի

•  և =25
•  և =35
•  և =36
• =40
•    =66
• =33
•  =100
•   =450
• =243
• =65
• =288
• =2500
• =26
• =81
• =605
•  և =343
• =30
• =26
• =675
• =50

Երկրագնդի վրա կենդանի օրգանիզմներից են բույսերը և կենդանինե­րը: Բացի դրանցից՝ կան փոքր, մանր օրգանիզմներ՝ մանրէներ, որոնց մեծ մասը բակտերիաներն են: Կան նաև սնկեր: Բակտերիաները և սնկերը տարածված են գրեթե ամենուրեք՝ մյուս կենդանի օրգանիզմների հետ կազմելով կենսոլորտը:

Բակտերիաներ: Մանրէներն այնքան փոքր են, որ անզեն աչքով տե­սանելի չեն: Դրանք տեսանելի են դառնում միայն խոշորացնող սարքերի օգնությամբ: Հոլանդացի վարպետ և բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը, այդպիսի մի պարզ սարք ստեղծելով, բացահայտեց մանրէները: Մանրէների մի մեծ մասը բակտերիաներն են: Դրանք պարզունակ միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնք սնվում, շարժվում, կիսվում և բազմանում են, օժտված են նաև այլ հատկություններով:

Բակտերիաները տարբեր ձևի են՝ ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն: Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որը շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից: Բակտերիաները շատ կայուն են:

Բակտերիաների միջև կան նաև գույնի, չափսի և այլ տար­բերություններ: Բակտերիաների մեծ մասն անգույն է:

Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից: Հո­ղում բակտերիաները շատ են (1 գրամ հողում կարող են գտնվել միլիոնավոր բակտե­րիաներ):

Բակտերիաների առանձնահատկություններից է արագ կիսումը, որի հաշվին նրանց թվաքանակր մեծ է:

Բակտերիաների մի մասը մեծ օգուտ է տալիս բնությանը: Դրանք նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը։ Սակայն բակտերիաների մյուս մասը փչացնում է տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ: Այդ բակտերիանե­րը վնասակար են:

Բակտերիաների մասին գիտությունը ընդգրկված է մանրէաբանութ­յունում:

Սնկեր: Սնկերն ավելի մեծ չափերի են հասնում, քան բակտերիաները: Ունեն տարբեր ձևեր: Սնկերի մեծ մասը բազմաբջիջ է: Սնկերի մարմինը կազմված է թելերից: Որոշ սնկերում տարբերում են նաև գլխիկ և ոտիկ: Դրանք գլխարկավոր սնկեր են։

Սնկերը ևս ունեն լավ արտահայտված արտաքին կառույց, սնվում են, շնչում, բազմանում, օժտված են կենդանի օրգանիզմների այլ հատկու­թյուններով: Նրանք ունեն շատ նմանություններ բույսերի և կենդանիների հետ: Սնկերը սնվում են պատրաստի օրգանական նյութերով:

Սնկերը մեծ դեր են կատարում բնության մեջ: Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկր մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:

Գլխարկավոր սնկերի թվում կան ուտելի սնկեր: Դրանցից են սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը:

Սակայն կան այնպիսիները, որոնք թունավոր են և վնաս են հասցնում բույսերին և կենդանիներին, մարդուն: Որոշ սնկեր հարուցում են նաև տար­բեր հիվանդություններ:

Սնկերի մասին գիտությունն անվանվում է սնկաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների և սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:
2. Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:
3. Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբենպաստ գործոններից:
4. Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:
5. Ինչո՞ւմն է բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:
6. Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:
7. Որո՞նք են ուտելի սնկերը: Իսկ որո՞նք են թունավոր:
8. Հետաքրքրվեք բակտերիաներով և սնկերով հարուցված հիվանդութ­յունների և դրանք կանխարգելելու միջոցառումների մասին:
9. Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները: Ին­չո՞ւ, փորձեք հասկանալ և բացատ­րե

Tom plays football on Saturday.
He doesn’t play football everyday.
I am wearing a suit now.
I’m not wearing jeans now.

My friend doesn’t like to play football.

I’m not reading now.
Is he sleeping now?
We don’t go to the country in winter.
My sister eats sweets everyday.
She isn’t eating sweets now.
They do their homework in the afternoon.

They don’t go for a walk in the evening.

My father doesn’t work on sunday.

He works everyday.
I read books in the evening.

I don’t read books in the morning.

149. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանող մի քանի բառ գրի´ր:

Օրինակ՝

Ինչպե՞ս մոտեցավ: – Արագ մոտեցավ: Իսկույն մոտեցավ: Լրջորեն մոտեցավ:Կամաց-կամաց մոտեցավ: Հազիվհազ մոտեցավ: Հետզհետե մոտեցավ: Եվ այլն:

Ո՞վ եկավ:Մայրիկն եկավ, հայրիկն եկավ, ընկերը եկավ:
Ի՞նչը քաղցրացավ: Զրույցը, մթնոլորտը:
Տատը ի՞նչ է անում: Բլիթ է պատրաստում, հեքիաթ է պատմում:
Գիրքը ի՞նչ է լինում: Մաշվում է, կորում է:
Ինչպիսի՞շնիկ է: Փոքրիկ, փափլիկ
Ինչպե՞ս գտավ: Միանգամից, հեշտ, դժվար:
Ե՞րբ եկավ; Երեկոյան, ուշ, կեսօրին

1/4 և 2/6

5/7 և 4\8

3/8 և 1/9

5\8 և 3\9

2\5 և 1\3

9\10 և 2\20

1\10 և 2\30

3/6 և 1\3

7\8 և 3\4

8\10 և 2\8

9\12 և 1\24

1\7 և 5\7

2\5 և 3\6

2\10 և 6\9

3\7 և 2\8

1\9 և 7\9

2\4 և 4\8

4\9 և 8\10

9\10 և 6\3

4\5 և 8\9

Առաջադրանքներ

• Կոտորակները  բերեք ընդհանուր հայտարարի

• 3/5 և 1/4= 20

• 5/3 և 7/24=24

• 2/5 և 7/9=45

• 1/30 և 5/6=30

•  3/11 և 4/3=33

• 1/12 և 4/5=60

• 5/8 և 3/4=8

• 3/5 և 5/14=70

• 1/21 և 3/7=21

• 7/5 և 4/11=55

• 5/2 և 3/28=28

• 1/100 և 7/50=100

• 6/13 և 4/3=39

• 7/12 և 5/8=24

• 7/100 և 3/200=200

• 5/4 և 12/18=36

• 1/12և 5/36=36

• 1/15և 7/30=30

• 9/10 և 5/3=30

Անուն
Արամ

Ազգանուն
Ղազազյան

Էլեկտրոնային հասցե
aram-ghazazyan@mskh.am

Դպրոց

Արևելյան դպրոց-պարտեզ

Արևմտյան դպրոց-պարտեզ

Հյուսիսային դպրոց -պարտեզ

Հարավային դպրոց-պարտեզ

Միջին դպրոց

Ավագ դպրոց

Քոլեջ

այլ

Դասարան
*

Առաջին

Երկրորդ

Երրորդ

Չորրորդ

Հինգերորդ

Վեցերորդ

Յոթերորդ

Ութերորդ

Իններորդ

Տասներորդ

Տասնմեկերորդ

Տասներկուերորդ

Քոլեջի ուսանող

այլ

1. 17 ճամբարականները բակում սահնակով սահեցին: Կար  երկու տեղանոց մեկ սահնակ:  Յուրաքանչյուրը հասցրեց սահել մեկ անգամ։ Ճամբարականները քանի՞ անգամ սահնակը  օգտագործեցին։ Այդ թիվը հնարավոր ամենփոքրն էր։

Սահնակը օգտագործեցին 9 անգամ։

2. Ճամբարականներն ազգագրական փառատոնի շրջանակներում պետք է ագարակում թխեն լավաշ:  3 կգ ալյուրից կարելի է  թխել 45 լավաշ: 30 լավաշ թխելու համար որքա՞ն ալյուր է  հարկավոր ճամբարականներին:

30 լավաշ թխելու համար ճամբարականներին հարկավոր կլինի 2 կգ ալյուր:

3. Զաբելը դպրոց էր բերել 4 տուփ կոնֆետ: Յուրաքանչյուր տուփում կար 6 կոնֆետ: Դասարանի սովորողներից 5-ը կերավ երկուական  կոնֆետ, իսկ մյուսները՝ մեկական կոնֆետ։ Արդյունքում տուփերում եղած բոլոր կոնֆետները վերջացան: Քանի՞ սովորող կար դասարանում:

Դասարանում կար 19 սովորող։5

4. Արևմտյան դպրոցի տասներորդ ջոկատի ճամբարականները, զույգեր կազմած, գնում են Արևելյան դպրոց: Երկրորդ զույգի սովորողներից մեկը շրջվեց և հետևում հաշվեց ևս յոթ զույգ սովորողների: Քանի՞ սովորող էր գնում Արևելյան դպրոց։

16 սովորող էր գնում Արևելյան դպրոց։

5. Գևորգը, Վանը, Մենուան, Էրիկը տարբեր տարիքի են։ Հայտնի է, որ Գևորգը ամենափոքրը չէ, Մենուան ամենամեծն է, Էրիկը մեծ է Վանից։ Տղաներից ո՞վ է ամենափոքրը:

Ամենափոքրը Վանն է։

6. Ազգագրական փառատոնին ճամբարականները 20 գաթա թխեցին: Բոլոր գաթաները զարդարեցին չամչով և ընկույզով: Սկզբում 15 գաթա զարդարեցին չամչով և ապա 15 գաթա՝ ընկույզով: Քանի՞ գաթա  զարդարեցին միաժամանակ և՛ չամչով, և՛ ընկույզով:

10 գաթա զարդարել են միաժամանակ և՛ չամչով, և՛ ընկույզով

7. Խաղի ժամանակ Մարիան զառը գցեց հիգ անգամ, որի արդյունքում միավորների ընդհանուր գումարը ստացվեց 19: Ամենաշատը քանի՞ անգամ կարող է 6 գցած լինել։

Մարիան 6-ը կարող է գցել 3 անգամ:

 8. Մաթեմատիակական ստուգատեսի ժամանակ 5 ճամբարականներ մեկ շարքով կանգնած են։ Առաջին ճամբարականը արկղում մեկ գնդակ է գցում։ Յուրաքանչյուր հաջորդը կրկնապատկում է նախորդի գցած գնդակների քանակը։ Արկղում քանի՞ գնդակ կլինի վերջին ճամբարականից հետո:

1 + 2 + 4 + 8 + 16 = 31 գնդակ։
Արկղում կա 31 գնդակ

9. 1-ից 11 համարներով տղաները  շրջանաձև կանգնած են: Յուրաքանչյուրը  գնդակը փոխանցում է իրենից ձախ գտնվող երրորդին: Սկսում է համար 1 տղան։ Խաղը շարունակվում է այնքան, մինչև գնդակը երկրորդ անգամ հայտնվի որևէ մեկի  մոտ: Ո՞րն է վերջին փոխանցումը կատարողի   համարը։

Արամը կարող է ստանալ 3 տարբեր գումար։

10. Միհրանը 2, 3, 4, 5 թվերով կազմում է երկու երկնիշ  թիվ՝ թվանշաններից յուրաքանչյուրը օգտագործելով  մեկ անգամ։Միհրանը գումարում է ստացված թվերը։ Ո՞րն է այն ամենամեծ գումարը, որը նա կարող է ստանալ:

2 թվանշանը օգտագործված է 50 անգամ։

Արամը 10 տարեկան է, իսկ իր եղբայր Մարկը Արամից 8 տարի փոքր է։ Քանի՞ տարեկան է Մարկը։

Պատ․՝ 2 տարեկան

Արայիկը 8 տարեկան է, իսկ նրա հայրիկը նրանից 43 տարի մեծ է նրանից։ Քանի՞ տարեկան է Արայիկի հայրիկը։

Պատ․՝ 51 տարեկան

Ֆերդինանտը 10 տարեկան է, իսկ ֆերդինանտի ընկերը Դավիթը նրանից երկու տարի մեծ է։ Քանի՞ տարեկան է Դավիթը։

Պատ․՝ 12 տարեկան

Ալիկը 11 տարեկան է, իսկ նրա քույրիկը նրանից 11 տարի մեծ է։ Քանի՞ տարեկան է նրա քույրիկը։

Պատ․՝ 22

Պետրոսը 7 տարեկան է, իսկ նրա եղբայրը նրանից 4 տարի փոքր է։ Քանի՞ տարեկան է նրա եղբայրը։

Պատ․՝ 3

Մենք հունվարի 21-ին որոշեցինք գնալ Գ. Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն և դիտեցինք ”Մոխրոտը” ներկայացումը: Մենք նստեցինք ավտոբուս և գնացինք այնտեղ: Բոլոր կրթահամալիրի սովորողները եկել էին: Մի քանի հոգու համար տեղ չկար և պետք էր աստիճաններին նստեինք: Շատ հետաքրքիր ներկայացում էր: Վերադարձանք դպրոց ժամը 13։00-ին։